Đông trùng hạ thảo được biết đến như một loại thảo dược quý hiếm và có nhiều tác dụng tốt đến cho sức khỏe. Nhưng không phải ai cũng hiểu rõ hết những công dụng của nó. Trong bài viết này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu đông trùng hạ thảo là gì? Các loại nấm đông trùng hạ thảo phổ biến cùng giá bán, công dụng và cách sử dụng nó như thế nào? Và nên mua đông trùng hạ thảo ở đâu để có chất lượng tốt nhất.

1. Nguồn gốc của đông trùng hạ thảo

Khi xem phim cổ trang Trung Quốc, chắc hẳn bạn đã từng thấy hình ảnh vị hoàng thượng hay thái hậu thưởng thức một bát canh tẩm bổ. Có bao giờ bạn thấy tò mò rằng bát canh tẩm bổ ấy là món gì không? Đó là canh đông trùng hạ thảo (Ding chong zia cao) - một loại nấm chỉ tìm thấy ở những vùng núi cao hiểm trở như Tây Tạng.

Theo y học phương Đông cổ, đông trùng hạ thảo được biết đến như “vua chúa các loại thuốc bổ” vì có vị ngọt hơi cay đắng, có khả năng bổ thận và tráng dương. Tuy nhiên, do loại nấm này rất hiếm nên nó chỉ được sử dụng bởi hoàng gia và không phổ biến trong cộng đồng.

May mắn thay, từ những năm 2000, với sự phát triển mạnh mẽ của nền khoa học - kỹ thuật, các nhà khoa học phương Tây đã khám phá ra rằng đông trùng hạ thảo chứa nhiều dược chất có thể ứng dụng để điều trị các căn bệnh thời hiện đại. Họ đã nghiên cứu và thành công trong việc mô phỏng môi trường cho đông trùng hạ thảo phát triển và sản xuất quy mô công nghiệp. Thành quả này giúp cho người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận đến loại nấm quý hiếm này nhiều hơn.

2. Đông trùng hạ thảo là gì? Là nấm hay con trùng?

2.1. Hình dạng và cấu tạo của nấm đông trùng hạ thảo

Vì có 2 hình thái khác nhau (bụi nấm và con trùng) nên nhiều người vẫn phân vân không biết đâu mới là thật sự là đông trùng hạ thảo. Về nguyên thủy, đông trùng hạ thảo từ tự nhiên (Cordyceps sinensis) có dạng nấm, dạng quả thể mọc trên xác sâu bướm thuộc giống Hepialus ở độ cao trên 38000m ở Tây Tạng và một số vùng núi và cao nguyên khác. Khi thu hoạch, người ta lấy cả quả thể (nấm đông trùng hạ thảo) và xác sâu bướm nên đến lúc lan truyền ra ngoài, nhiều người mới nhìn thấy nó giống con trùng và cho rằng toàn bộ quả thể lẫn xác con sâu là đông trùng hạ thảo. Nhưng thực chất chỉ quả thể mới đúng là đông trùng hạ thảo còn con trùng chỉ là môi trường dinh dưỡng để nấm có thể phát triển.

Bụi nấm (Cordyceps Militaris) mà chúng ta thường thấy cũng được chia thành 2 phần là quả thể và môi trường dinh dưỡng (đế nấm). Tuy nhiên nó là loại được nuôi cấy theo quy trình khép kín bằng cách mô phỏng lại môi trường sống và phát triển của đông trùng hạ thảo bằng công nghệ khoa học tiên tiến. Đế nấm lúc này không còn là sâu bướm nữa thay vào đó là gạo lứt và nước dừa. Tuy khác nhau về hình dạng nhưng qua các nghiên cứu và kiểm định, cách nuôi cấy nhân tạo này vẫn đảm bảo lượng dưỡng chất tương đồng với nấm tự nhiên.

2.2. Ý nghĩa của cái tên đông trùng hạ thảo

Đông trùng hạ thảo là cái tên đã có từ xa xưa vì thế nên nó gắn liền với loại nấm tự nhiên. Người Trung Quốc đặt tên nó theo quá trình loài nấm này sinh trưởng.

Trong mùa đông, khi các ấu trùng sâu bướm đi vào giai đoạn ngủ đông và vùi mình vào lớp đất (trùng). Khi mùa hè (mùa hạ) đến, loài nấm này phát triển mạnh mẽ, hấp thụ các chất dinh dưỡng từ bên trong ấu trùng và lan rộng cơ thể, giống với hình dáng các loài thực vật (hạ thảo). Chính vì lý do này, loại dược liệu này được gọi là đông trùng hạ thảo hay còn là nấm đông trùng hạ thảo.

3. Tác dụng của đông trùng hạ thảo

Sở dĩ đông trùng hạ thảo được xem như một loại “thảo dược quý”, là vì loại nấm này có chứa 2 loại dược chất (Cordycepin, Adenosine) và các dưỡng chất (Protein, Vitamin B1,B2,...) mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe sau đây:

3.1. Có tác dụng đối với hệ thống tuần hoàn tim và não

Đông trùng hạ thảo được cho là có tác dụng giãn mạch máu, giúp tăng cường lưu lượng tuần hoàn cho não và tim thông qua cơ chế kích thích hưng phấn tổ chức và mở cơ trơn trong mạch máu. Không những vậy, đông trùng hạ thảo cũng được cho là có khả năng điều hòa lipid máu, giảm cholesterol và lipoprotein, và hỗ trợ phòng ngừa xơ vữa động mạch.

3.2. Có khả năng chống lão hoá

Nấm đông trùng hạ thảo chứa các hợp chất chống oxy hóa tự nhiên như polysaccharides, peptide và các dẫn xuất nucleotide. Những chất này có thể giúp giảm thiểu tổn hại do các gốc tự do gây ra, ngăn ngừa quá trình lão hóa của tế bào và cơ quan trong cơ thể. Ngoài ra, các thành phần có trong đông trùng hạ thảo hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào và duy trì cấu trúc da khỏe mạnh, giảm nếp nhăn và làm chậm quá trình lão hóa da.

3.3. Làm tăng sinh lực nam giới

Nấm đông trùng hạ thảo được cho là có khả năng cải thiện và hỗ trợ sức khỏe tình dục nam giới, bao gồm khả năng cải thiện chất lượng tinh trùng và tăng cường chức năng sinh sản. Thêm vào đó, các thành phần có trong đông trùng hạ thảo có thể giúp tăng cường sức bền và năng lượng, giúp đàn ông duy trì hiệu suất, đáp ứng nhu cầu sinh lý và hỗ trợ cân bằng nội tiết tố.

3.4. Giúp ức chế sự phát triển của khối u

Đông trùng hạ thảo chứa các chất chống oxy hóa tự nhiên, như polysaccharides và các hợp chất phenolic, có khả năng ngăn chặn sự tấn công của gốc tự do và giảm thiểu tổn hại tế bào DNA, giúp ức chế quá trình biến đổi tế bào bình thường thành tế bào ung thư. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng đông trùng hạ thảo có thể hướng dẫn tế bào ung thư chuyển đổi sang con đường tự tử, giúp ngăn chặn sự phát triển không kiểm soát của khối u.

4. Mua đông trùng hạ thảo ở đâu có chất lượng tốt?

Theo VTV sức khỏe, khoảng 60 - 70% số lượng đông trùng hạ thảo trên thị trường là hàng giả, hàng kém chất lượng. Các loại hàng giả này có khả năng được làm giống hàng thật đến 90%, vì khách hàng không thể phân biệt được lượng dưỡng chất bên trong bằng mắt thường.

Dù giá rất đắt nhưng thực chất chỉ là rác dược liệu - bị hút hết dưỡng chất chỉ còn xác. Không những vậy, nhiều nơi còn sử dụng chất kích thích, khiến cho thể trọng của nấm đông trùng hạ thảo cao, nhưng lượng dưỡng chất bên trong lại thấp đến rất thấp. Từ đó dẫn đến, khách hàng phải mua nấm đông trùng hạ thảo với giá rất đắt nhưng lợi ích mang lại thì không được bao nhiêu.

Để phân biệt thật - giả, bạn có thể sử dụng các phương pháp như phân biệt qua khứu giác và vị giác. Tuy nhiên, cách tốt nhất là người tiêu dùng nên tìm đến những địa chỉ bán đông trùng hạ thảo uy tín hoặc những nơi đã được kiểm nghiệm bởi các cơ quan uy tín để mua sản phẩm đảm bảo chất lượng.